De provincies
De federale staat België is verdeeld in 10 provincies. Het grondgebied van Brussel-Hoofdstad wordt beschouwd " vrij van provincies " te zijn, d.w.z. dat de provinciale bevoegdheden zijn overgedragen aan andere organen (Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Gemeenschapscommissies, enz.). De Duitstalige Gemeenschap maakt deel uit van de provincie Luik.
Sinds de oprichting van de gemeenschappen en gewesten hebben de provincies hun belang als administratieve structuren verloren. Zij kunnen initiatieven nemen op alle gebieden die voor de provincies van belang zijn en die niet onder de bevoegdheid van andere autoriteiten vallen.
De provincies van het Waalse Gewest zijn:
Luik, Namen, Luxemburg, Henegouwen en Waals-Brabant
De provincies van het Vlaams Gewest zijn:
Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg.
De provincieraad
- is de parlementaire vergadering van de provincie,
- wordt om de zes jaar gekozen,
- heeft tussen de 47 en 84 leden, afhankelijk van het aantal inwoners van de provincie,
- beslist over alle aangelegenheden die voor de provincie van belang zijn: reglementen voor interne administratie, subsidiereglementen, politiereglementen, provinciale begroting, inning van de provinciale belastingen, ...
Het provinciaal college
- is het uitvoerend orgaan van de provincie en voert de besluiten van de Provinciale Raad uit,
- heeft zes leden gekozen uit de leden van de Provinciale Raad,
- beslist over alle taken van het dagelijks bestuur van de provincie,
- beslecht geschillen over gemeenteraadsverkiezingen en klachten over gemeentelijke en provinciale belastingen,
- geeft adviezen aan de hogere autoriteiten.
De provinciegouverneur
- wordt benoemd door de gewestelijkregering;
- vervult enerzijds een provinciale functie: als niet-stemgerechtigd lid zit hij het Permanent Comité voor en woont hij de vergaderingen van de Provinciale Raad bij;
- is anderzijds een federale regeringsambtenaar die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de federale, communautaire en gewestelijke wettelijke normen;
- is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde en de veiligheid van personen en goederen in de provincie.
De gemeenten
België telt 589 gemeenten. Zij zijn de kleinste onderverdelingen van het land.
Gemeenten hebben van oudsher een grote mate van autonomie genoten, die zij ook altijd hebben opgeëist. Reeds in de Franse periode (1794-1815) waren er pogingen tot centralisatie tegenover de lokale autoriteiten, maar al in die tijd was er geen groot succes aan hen toegekend.
De gemeenten zijn onder andere verantwoordelijk voor
- de handhaving van de openbare orde,
- de lokale politie,
- burgerlijke en demografische registers,
- de afgifte van bouwvergunningen,
- het onderhoud van het gemeentelijke wegennet,
- initiatieven op het gebied van onderwijs, cultuur, sport, enz.
De gemeenteraad
- is de parlementaire vergadering van de gemeente,
- wordt om de zes jaar gekozen. Belgen en EU-burgers hebben stemrecht,
- heeft tussen de 7 en 55 leden, afhankelijk van het aantal inwoners,
- regelt alle aangelegenheden met betrekking tot de gemeente (begroting, gemeentebelastingen, gemeentelijke en politiële verordeningen, enz.).
Het gemeentecollege
- is het uitvoerend orgaan van de gemeente,
- wordt geleid door de burgemeester,
- is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de gemeente,
- is verantwoordelijk voor de uitvoering van de besluiten van de gemeenteraad.
De burgemeester
- Wordt automatisch burgemeester, de kandidaat van de sterkste lijst van de meerderheid, met de meeste stemmen.
- Hij is het hoofd van de gemeente. Hij is voorzitter van het gemeentecollege en de gemeenteraad.
- Hij is ook verantwoordelijk voor de toepassing van de federale, communautaire en gewestelijke wettelijke bepalingen; hij staat aan het hoofd van de lokale politie en is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde.